Τι είναι κίνηση και ποια τα είδη αυτής

What change is and how many kinds of change there are

 

Δεδομένου ότι κάθε γένος του όντος διαιρείται σε αυτό που είναι εντελεχεία (πραγματικότητα) και σε αυτό που είναι δυνάμει, η εντελέχεια (πραγμάτωση) εκείνου που είναι δυνάμει, καθόσον είναι τέτοιο, είναι κίνηση. Π.χ. εκείνου που δύναται να αλλοιωθεί, καθόσον δύναται να αλλοιωθεί, αλλοίωση, εκείνου που δύναται να αυξηθεί και εκείνου που αντίκειται σ’ αυτό, εκείνου δηλαδή που δύναται να μειωθεί (καθώς δεν υπάρχει κοινό όνομα και για τα δύο), αύξηση και μείωση, εκείνου που δύναται να γεννηθεί και να φθαρεί, γένεση και φθορά, και εκείνου που δύναται να μεταφερθεί, φορά.

Ότι αυτό είναι η κίνηση, φαίνεται απ’ εδώ. Διότι όταν εκείνο που δύναται να οικοδομηθεί, καθόσον λέμε πως αυτό είναι τέτοιο, είναι εντελεχεία, οικοδομείται, και είναι αυτό οικοδόμηση. Και παρομοίως και μάθηση και ιάτρευση και κύλιση και αναπήδηση και ωρίμανση και γήρανση.

Έξι τα είδη της κινήσεως

Υπάρχουν έξι είδη κινήσεως: γένεση, φθορά, αύξηση, μείωση, αλλοίωση, μεταβολή κατά τον τόπο. Ότι οι άλλες κινήσεις είναι μεταξύ τους διαφορετικές, είναι φανερό· αφού ούτε η γένεση είναι φθορά ούτε βέβαια η αύξηση μείωση ούτε η μεταβολή κατά τον τόπο, το ίδιο και οι άλλες. Όσον αφορά όμως την αλλοίωση, υπάρχει κάποια δυσκολία, μη τυχόν ποτέ είναι αναγκαίο το αλλοιούμενο να αλλοιώνεται σύμφωνα με κάποια από τις άλλες κινήσεις.

Αυτό όμως δεν είναι αλήθεια· αφού σχεδόν καθ’ όλα τα πάθη ή τα περισσότερα μας έχει συμβεί να αλλοιωνόμαστε δίχως να μετέχουμε σε κάποια από τις άλλες κινήσεις. Διότι αυτό που κινείται κατά το πάθος ούτε αναγκαστικά αυξάνεται ούτε μειώνεται, και το ίδιο για τις άλλες, συνεπώς η αλλοίωση θα είναι διαφορετική από τις άλλες κινήσεις· διότι αν θα ήταν η ίδια, έπρεπε το αλλοιούμενο ευθύς αμέσως να αυξάνεται ή να αλλοιώνεται ή να ακολουθεί κάποια από τις άλλες κινήσεις· αλλά δεν είναι ανάγκη.

Διῃρημένου δὲ καθ’ ἕκαστον γένος τοῦ μὲν ἐντελεχείᾳ τοῦ δὲ δυνάμει, ἡ τοῦ δυνάμει ὄντος ἐντελέχεια, ᾗ τοιοῦτον, κίνησίς ἐστιν, οἷον τοῦ μὲν ἀλλοιωτοῦ, ᾗ ἀλλοιωτόν, ἀλλοίωσις, τοῦ δὲ αὐξητοῦ καὶ τοῦ ἀντικειμένου φθιτοῦ (οὐδὲν γὰρ ὄνομα κοινὸν ἐπ’ ἀμφοῖν) αὔξησις καὶ φθίσις, τοῦ δὲ γενητοῦ καὶ φθαρτοῦ γένεσις καὶ φθορά, τοῦ δὲ φορητοῦ φορά.

Ὅτι δὲ τοῦτό ἐστιν ἡ κίνησις, ἐντεῦθεν δῆλον. ὅταν γὰρ τὸ οἰκοδομητόν, ᾗ τοιοῦτον αὐτὸ λέγομεν εἶναι, ἐντελεχείᾳ ᾖ, οἰκοδομεῖται, καὶ ἔστι τοῦτο οἰκοδόμησις· ὁμοίως δὲ καὶ μάθησις καὶ ἰάτρευσις καὶ κύλισις καὶ ἅλσις καὶ ἅδρυνσις καὶ γήρανσις.

Κινήσεως δέ ἐστιν εἴδη ἕξ· γένεσις, φθορά, αὔξησις, μείωσις, ἀλλοίωσις, κατὰ τόπον μεταβολή. αἱ μὲν οὖν ἄλλαι κινήσεις φανερὸν ὅτι ἕτεραι ἀλλήλων εἰσίν· οὐ γάρ ἐστιν ἡ γένεσις φθορὰ οὐδέ γε ἡ αὔξησις μείωσις οὐδὲ ἡ κατὰ τόπον μεταβολή, ὡσαύτως δὲ καὶ αἱ ἄλλαι· ἐπὶ δὲ τῆς ἀλλοιώσεως ἔχει τινὰ ἀπορίαν, μήποτε ἀναγκαῖον ᾖ τὸ ἀλλοιούμενον κατά τινα τῶν λοιπῶν κινήσεων ἀλλοιοῦσθαι.

Τοῦτο δὲ οὐκ ἀληθές ἐστι· σχεδὸν γὰρ κατὰ πάντα τὰ πάθη ἢ τὰ πλεῖστα ἀλλοιοῦσθαι συμβέβηκεν ἡμῖν οὐδεμιᾶς τῶν ἄλλων κινήσεων κοινωνοῦσιν· οὔτε γὰρ αὔξεσθαι ἀναγκαῖον τὸ κατὰ πάθος κινούμενον οὔτε μειοῦσθαι, ὡσαύτως δὲ καὶ ἐπὶ τῶν ἄλλων, ὥσθ’ ἑτέρα ἂν εἴη παρὰ τὰς ἄλλας κινήσεις ἡ ἀλλοίωσις· εἰ γὰρ ἦν ἡ αὐτή, ἔδει τὸ ἀλλοιούμενον εὐθὺς καὶ αὔξεσθαι ἢ μειοῦσθαι ἤ τινα τῶν ἄλλων ἀκολουθεῖν κινήσεων· ἀλλ’ οὐκ ἀνάγκη.


Βιβλιογραφία: Αριστοτέλους Φυσικά, Κατηγορίες 
Μετάφραση – σύνταξη κειμένου: Κότσαλης Γεώργιος